PERDAGANGAN DAN EKONOMI DI SULAWESI SELATAN, PADA TAHUN 1900-an SAMPAI DENGAN 1930-an

Nahdia Nur; Bambang Purwanto; Djoko Suryo

doi:10.34050/jib.v4i1.768

Authors

Nahdia Nur Ilmu Humaniora Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.
Bambang Purwanto Jurusan Sejarah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gadjah Mada
Djoko Suryo Jurusan Sejarah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gadjah Mada

DOI:

https://doi.org/10.34050/jib.v4i1.768

Abstract

This South part of Sulawesi has very important function in commodity trading. In such trading, there are linked connections that have produced trade contact to the outside world as well as created important traf- fic, particularly in Makassar. This commerce connection expansion politic succeed in realizing the goal to put Makassar as the only trading central in this area. Traders and seamen of Bugis, Makassar, Selayar, Malay and Portugese who carry out commercial voyage have made Makassar as transit harbor and pro- duction market. Makassar appears as main port in trading connection with production region and making connection with other trading ports located in east, south, west and north parts. The happening political growth has forced the Dutch Government to reform its economical policy, partic- ularly in putting Makassar Harbor as one of free harbor under the Dutch Government control. The Gov- ernment also able to extend its influence towards the self-governing monarchies in this region, therefore it might prevent the wish of other countries that are active in conducting trading to South East Asia to make authority connection with them. The Government is implementing the free harbor policy in order to at- tract and centralize trading acitivities in south part. The Dutch Government also regularly investigates and handles commodity prices in Makassar under agri- culture consultants supervision, such as rice, coffee, corn, cotton, resin, rattan, etc. These prices are ad- dressed to local and available authorities as notification concerning market price. This matter points at central government involvement and now there are a lot of commodity products, so that the Government is forced to be involved by implementing prohibition upon commodity import, particularly rice. Keywords: trading, harbor, commodity, economy

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bahan Arsip

ANRI, Arsip Makassar No 291/81: Schinne,

Verslag van de Havenmeester Makassar

A.L. van Hasselt, Tijdschrift van het Kon- inklijk Nederlandsc Aardijkskundig Ge- nootschap, Deel XVIII.

Economisch Weekland, 5 Juli 1935, No. 2

Jaarverslag van de handelsvereeninging Makassar Exporteurs Vereeniging Makassar 1905-1938.

.

Tijdshrift voor Economish Geographic Zestiendo jaargeng„s gravenhage-mounhton & Co, 1925.

Jaarverslag van de Kamer van koophandel en Nijverheid te Makassar over

het jaar 1912.

Overzigt van den handel en den scheepvaart in de Nederlandsche Be-

zittingen in Oost-Indie, Buiten Java en Madoera (Laporan Tahunan 1846- 1869).

Jaarverslag van de Kamer van koophandel en Nijverheid te Makassar over het jaar 1916

Jaarverslag van de Kamer van koophandel en Nijverheid te Makassar

Jaarverslag van de Kamer van koophandel en Nijverheid te Makassar over het jaar, 1912

Jaarverslag van De Handelsveeniging” Makassar” over 1934.

Jaarverslag van de Kamer van Koophandel en Nijverheid te Makassar, 1914.

Jaarverslag van de Kamer van Koophandel en Nijverheid te Makassar, 1915

Jaarverslag van de Kamer van Koophandel en Nijverheid te Makassar, 1916

Jaarverslag van de Kamer van koophandel en Nijverheid te Makassar over het jaar 1912

de Kamer van Koophandel en Nijverheid te Makassar, 1914

Koloniaal Tjjdschrift, Juli 1928

Koloniaal Tjjdschrift, Maart 1931

R. Broersma, dalam Koloniaal Tijdschrift, Veertiende jaargang 1925, Rijs en Mais in Bone.

Tijdschrift van Het kononklijk Nederland- sch, Aardrijkskundundig Genootschap, Deel LII, 1935

623

JURNAL ILMU BUDAYA VOL 4 NO 1,Juni 2016, Hlm. 617- 712 ISSN 2354-7294

Tijdschrift voor Economische Geographie, Zesstiende Jaargang, S‟gravenhage- Mouton & Co, 1925.

Tijdschrift van Het kononklijk Nederland- sch, Aardrijkskundundig Genootschap, Deel LII, 1935.

Sumber Buku

Adatrechtbundels, XXXI, tahun 1929 dalam De Kapitein Malajoe te Makassar (1920)

Abd. Razak Daeng Patunru. 1983. “Sejarah Gowa”. Ujung Pandang: Yayasan Ke- budayaan Sulawesi Selatan.

Andaya, 1981. “The Heritage of Arung Pa- lakka, A History of South Sulawesi (Celebes) in The Seventeenth Century”. VKI. No. 91. The Hague: Martinus Nijhoff.

Anhar Gonggong. 1992. Abdul Qahar Mudzakkar dari Patriot hingga Pem- beron tak. Jakarta: PT. Gramedia Widiasarana Indonesia.

Beveluis, Aj & A.H.C Gieben, Het Gou- vernement de Molukken (Weltevreden: Landsdrukkerij, 1929).

Booth, Anne, dkk. 1988. Sejarah Ekonomi Indonesia. Jakarta: LP3ES.

Christiaan G. Heersink, The Green Gold of Selayar A Socio Economic History of an Indonesia Coconut Island C, 1600- 1950: Perspectives from a Periphery, Academisch Proefschriftter Verkrijging van de Graad van Doctor Aan de Vrije Universiteit de Amsterdam 1995,

Edward L. Poelingomang, Proteksi dan Perdagangan Bebas, Kajian Tentang Perdagangan Makassar Pada Abad Ke- 19, Desertasi (Leiden, 1991).

Edward L. Poelingomang, Makassar Abad XIX; Studi tentang Kebijakan Perdagangan Maritim (Jakarta: Kepustakaan Populer Gramedia, 2002

F.W. Stapel, “Het Bongais Verdrag”, Desertasi. Leiden: Rijksuniversiteit Leiden, 1922

H.T. Colenbrander, Koloniale Geschiedenis, II, „S Gravenhage : Matinus Nijhoff, 1925.

H.A. Sutherland, “Eastern Emporium and Companiy Town: Trade and society in Eighteenth Century Makassar”, dalam Frank Brieze (ed) Brides of the Sea: Port Cities of Asia from 16 260 Centu- ries (Kensington: New South Wales University Press, 1989).

Ichtiar Baru van Hoeve atas kerjasama dengan Kementrian Pendidikan dan Ke- budayaan Republik Indonesia.2012

J.Thomas Limdblad, New Challenges in The Modern Economic History of Indonesia, Jakarta, Programme of Indonesian Studies, Leiden 1993.

J.Noorduyn,The Wajorese Merchant Community in Makassar.BKI, tahun 2000, jilid 156.

Laode Rabani. 2010. Kota-kota Pantai di Sulawesi Tenggara.Yogyakarta: Ombak.

La Side Dg Tapala. 1977- 1978. Zaman Kebangkitan Nasional Sulawesi Selatan 1900-1942. Ujung Pandang: Proyek Penelitian dan Pencatatan Kebudayaan Daerah, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.

Leur, J.C. van. 1983. Indonesian Trade and Society: Essays in Asian Social and

624

JURNAL ILMU BUDAYA VOL 4 NO 1,Juni 2016, Hlm. 617- 712 ISSN 2354-7294

Economic History. Dordrech: Forid Publications.

Limdblad J.Thomas, New Challenges in The Modern Economic History of Indonesia, Jakarta, Programme of Indonesian Studies, Leiden 1993.

Mukhlis Paeni, Mobilitas Sosial kota Makassar 1900-1950 (Jakarta,

Celebes”, dalam Reisen in Celebes (Wiesbaden C.W. Kreidel‟s Verlag. 1905.

Singgih Tri Sulistiyono, Pasang Surut Jarin- gan Makssar Hingga Masa Akhir Dominsi Kolonial Belanda, dalam In- donesia dalam Arus Sejarah. (Jakarta: PT)

Suriadi Mappangara, SULSEL, Dimensi So- sial-Budaya, Untuk Parisiwisata (De- partemaen Kebudayaan dan Pariwisata RI dengan Universitas Hasanuddin 2008.

Touwen, L. Jeroen. 2005.The Colonial In- terregional Trade in Indonesia, 1900- 1940: Serving Overseas Markets, Fa- vouring Integration Into A Colonial State, dalam Thee Kian Wie (ed.), “Asia-Pasific Century Historical Per- spective”. Jakarta: LIPI.

Departemen Pendidikan Kebudayaan, 1984.

dan

Mukhlis Paeni. Mobilitas Sosial kota Makassar 1900-1950, Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan 1984/1985.

Pelras, Cristian Christian Pelras, “Catatan Tentang Beberapa Penduduk Perairan Nusantara”, Masyarakat Indonesia Ta- hun VI No. 2. Jakarta: LIPI, 1979.

Paul dan Frederic Sarasin, “Reisen von der mingkoka-bai nach Kendari Sudost-