Jalur Kereta Api dan Perkembangan Kota Lumajang Pada Masa Kolonial Hindia Belanda, 1893-1942

Authors

  • Aldilla Dinda Yuniarta Universitas Jember
  • Akhmad Ryan Pratama Universitas Jember
  • Kayan Swastika Universitas Jember

DOI:

https://doi.org/10.62924/jsi.v7i1.33025

Keywords:

Dutch East Indies; development; Lumajang City; train

Abstract

This research aims to examine the changes in the Afdeeling Lumajang area from a traditional city to a modern city marked by the construction of the Klakah-Pasirian railway line, which was intended as a means of transportation for goods and passengers. Historical methods are used to explain this study. The research results show that the development of the Afdeeling Lumajang area into a modern city was initially influenced by the development of railway transportation facilities for plantation purposes and passenger transportation from inland areas. The Klakah-Pasirian Railway began operating on May 16, 1896, with a train track length of 36 km using the standard rail width used in the Dutch East Indies, namely 1,067 mm. There are nine stops and stations on the Klakah-Pasirian railway line, consisting of Klakah Station, Grobogan Stop, Sukodono Stop, Lumajang Station, Labruk Stop, Tempeh Stop, Mujur Stop, Condro Stop, and Pasirian Station.

References

Anwari, I. R. M. (2017). Sistem Transportasi Darat Perkotaan Surabaya Masa Kolonial 1900-1942 (Urban Land Transportation System in Colonial Era Surabaya 1900-1942). Mozaik Humaniora, 17(2), 214-237. https://doi.org/10.20473/mozaik.v17i2.33853.

Asperen, P. A. (1901). Spoor-& Tramgids van Nederlandsch-Indie voor 1901. Semarang: Semarang Drukkerij en Bureauhandel.

Basundoro, P. (2012). Pengantar Sejarah Kota. Yogyakarta: Penerbit Ombak.

Basundoro, P. (2019). Arkeologi Transportasi: Perspektif Ekonomi dan Kewilayahan Karesidenan Banyumas 1830-1940an. Surabaya: Airlangga University Press.

Basundoro, P., et al. (2015). Kota Lama Kota Baru: Sejarah Kota-kota di Indonesia. Yogyakarta: Ombak.

Beknopt Verslag der Staatsspoorwegen in Nederlandsch – Indie over het jaar 1906. (1907). Bandoeng: G. Kolff & Co.

Couvee, M. M. (1907). Gedenkboek De Tramwegen op Java: Les Chemins de fer economiques de I’ile de Java.

De Ingenieur Orgaan der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, 1894.

De Ingenieur Orgaan der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, 1894, 9e Jaargang, No. 31.

De Ingenieur Orgaan der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, 1894, 9e Jaargang, No. 41.

De Ingenieur Orgaan der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, 1895, 10e Jaargang, No. 37.

De Ingenieur Orgaan van Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs, 1893, 8e Jaargang, No. 43.

Diaz, Y. P. 2017. Kereta Api di Indonesia: Sejarah Lokomotif Uap. Yogyakarta: Jogja Bangkit Publisher.

Dienstregeling van den loop der treinen op de staatsspoor- en tramwegen op Java, in werking treding 1 Mei 1918. Universitaire Bibliotheken Leiden: Papyrus. 1918.

Gottschalk, L. (1985). Mengerti Sejarah (Penerjemah Nugroho Notosusanto). Jakarta: UI Press.

Hariyadi, I. M., et al. (2015). Selayang Pandang Sejarah Perkeretaapian Indonesia 1867-2014. Bandung: PT. Kereta Api Indonesia.

Indisch Verslag 1931: Statistisch jaaroverzicht van Nederlandsch-Indie over het jaar 1930. Batavia: Landsdrukkerij. 1931.

Hoevell, W. R. B (1893). Tijdschrift voor Nederlandsch Indië van Dr. W. R. Baron van Hoevell: Voorgezet Onder Redactie van Eene Vereeniging van Staatslieden en Geletterden. Nijmegen : Joh. Noman en Zoon.

Kuntowijoyo. (1995). Pengantar Ilmu Sejarah. Yogyakarta: Yayasan Benteng Budaya.

Kuntowijoyo. (2003). Metodologi Sejarah. Yogyakarta: PT. Tiara Wacana Yogya.

Lith, P. A. (1899). Encyclopaedie van Nederlandsch-Indie: Tweede Deel. Leiden: Gravenhage.

Makkelo, I, D. (2017). Sejarah Perkotaan: Sebuah Tinjauan Historiografis dan Tematis. Lensa.

Margana, S., et al. (2022). Lumajang: Dari Praaksara Hingga Awal Kemerdekaan. Yogyakarta: Departemen Sejarah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gadjah Mada bekerja sama dengan Pemerintah Kabupaten Lumajang.

Nillmij. (1911). Tweede Jargang: Kolff’s 30 Cents Spoorboekje. Batavia: G. Kolff & Co.

Perquin, B.L.M.C. (1921). Nederlandsch Indische Staatsspoor-en Tramwegen. Koninklijke Bibliotheek: Bureau Industria.

Prayogo, Y. B., et al. (2017). Kereta Api di Indonesia: Sejarah Lokomotif Uap. Yogyakarta: Jogja Bangkit Publisher.

Reitsma, S. A. (1925). Gedenkboek der Staatsspoor- en Tramwegen in Nederlandsch- Indie 1875-1925.

Reitsma, S. A. (1927). Indische Spoorweg Politiek: Deel X. De Tarieven der S.S. en Tr. Op Java van 1911 tot en met 1926. Weltevreden: Landsdrukkerij.

Reitsma, S. A. (1928). Korte Geschiedenis der Nederlandsch-indische Spoor- en Tramwegen. Weltevreden: G. Kolff & Co.

Soemadi, D., et al. (1995). Sejarah Pemerintahan Kabupaten Lumajang. Yogyakarta: Lembaga Penelitian dan Pengkajian Sosial Budaya “PANJI WARAMA”

Spoor- en Tramwegen, 20e Jaargang, No. 21, 9 Oktober 1947.

Staatblad van Nederlandsch Indie over het jaar 1893. Batavia: Landsdrukkerij. 1894.

Velde. (1901). Spoor & Tramgids van Nederlandsch-Indie. Semarang: Semarang-Drukkerij en Boekhandel

Verslag der Staatsspoorwegen in Nederlandsch Indie over het jaar 1908. Batavia: Landsdrukkerij. 1909.

Verslag der Staatssporwegen in Nederlandsch Indie over het jaar 1911. Batavia: Landsdrukkerij. 1912.

Verslag over de Burgerlijke Openbare Werken in Nederlandsch Indie over het jaar 1909. Batavia: Landsdrukkerij. 1911.

Verslag over de Staatsspoorwegen Nederlandsch – Indie 1903. Gravenhage: F. J. Belinfante, voorheen. A. D. Schinkel. 1905.

Verslag Staatsspoorwegen in Nederlandsch Indie 1910. Batavia: Landsdrukkerij. 1911.

Weijerman, A. W. E. (1904). Geschiedkundig Overzicht van het Ontstaan der Spoor- en Tramwegen in Nederlandsch Indie. Batavia: Javasche Boekhandel & Drukkerij.

https://lumajangkab.go.id/main/gambaran.

https://heritage.keretaapi.co.id/page/Perkeretaapian%20Pada%20Masa%20Pendudukan%20Jepang.

Downloads

Published

2024-05-10

How to Cite

Yuniarta, A. D., Pratama, A. R., & Swastika, K. (2024). Jalur Kereta Api dan Perkembangan Kota Lumajang Pada Masa Kolonial Hindia Belanda, 1893-1942. Jurnal Sejarah Indonesia, 7(1), 10–30. https://doi.org/10.62924/jsi.v7i1.33025